(Melopsittacus undulatus) foto poniżej - żyjąca na wolności
Każdy szanujący się, początkujący hodowca zaczynał od ...
papużek falistych, jak ja.
Papużka falista (ang. budgerigar) pochodzi z Australii,
gdzie zamieszkuje rozległe trawiaste równiny
na obszarze całego kontynentu, przy czym sporadycznie
pojawia się na obrzeżach i unika terenów gęsto zalesionych.
Spotykana zwykle w grupach
złożonych z kilkudziesięciu osobników,
ale także w ogromnych stadach liczących niekiedy
dziesiątki tysięcy ptaków.
W okresie pory suchej papużki migrują w rejony,
gdzie wystąpiły obfite opady deszczu i przez to
dostatek pokarmu w postaci nasion traw,
ziół, owoców i młodych pędów roślin.
Tam odbywają gromadnie lęgi,
zakładając gniazda (na ogół 2-10 m nad ziemią)
w dziuplach drzew i niewielkich szczelinach
utworzonych przez gałęzie lub sęki,
rzadziej w słupach telegraficznych czy naziemnych pniach.
W okresie godowym przypadającym
na australijskie lato (styczeń-czerwiec)
każda para odbywa zwykle dwa lęgi
(przeciętne zniesienie zawiera 4-8 jaj).
Po wyprowadzeniu młodych ptaki podejmują
dalsze wędrówki.
Jest jednym z najbardziej znanych
i najczęściej hodowanych w niewoli ptaków egzotycznych.
W warunkach naturalnych dorasta do 17-19 cm,
podczas gdy w sztucznych nawet do 25 cm długości
(standardy hodowlane).
Ptak ten jest na tyle częstym pacjentem w lecznicach weterynaryjnych,
że celowe wydało mi się przybliżenie lekarzom
- praktykom problematyki związanej
z jego chowem i hodowlą.
Zakup i transport ptaków Bez wątpienia najlepsze pod względem jakościowym
i zdrowotnym osobniki można zakupić bezpośrednio
u dobrego hodowcy amatora.
Nabywając ptaki w sklepie zoologicznym,
należy zwrócić baczną uwagę na ich wygląd.
Większość osobników pochodzi bowiem
z różnego rodzaju giełd i hurtowni,
gdzie warunki ich przetrzymywania są często nieodpowiednie.
Ptak powinien być wesoły i ruchliwy,
zainteresowany pokarmem, o kompletnym,
czystym, niesklejonym, gładkim i błyszczącym upierzeniu,
dobrze rozwiniętych mięśniach wokół mostka
oraz prawidłowej długości pazurkach,
nieprzerośniętym dziobie i gładkiej woskówce.
Jeżeli akurat nie przejawia zbytniej ruchliwości,
to zwykle siedzi na żerdce i gaworzy.
Z kolei ptaki nadpobudliwe, ciągle niespokojne i często
wydziobujące sobie pióra mają najprawdopodobniej
uciążliwe pasożyty zewnętrzne.
Nigdy nie należy nabywać ptaka osowiałego,
śpiącego przez większą część dnia,
siedzącego z nastroszonym i matowym upierzeniem,
z zabrudzoną kałem okolicą kloaki,
ze zniszczonymi sterówkami i lotkami,
przymrużonymi lub łzawiącymi oczami,
złuszczającymi się, strupowatymi naroślami
(zmiany świerzbowcowe)
tkanki rogowej dzioba oraz wokół oczu,
oddającego luźne odchody,
zachowującego się nienormalnie (skurcze, drżenie),
o pozlepianych kałem i szorstkich nóżkach itp.
Zakupione zwierzę najlepiej jest
przewozić w specjalnej drewnianej transportówce.
Jeśli transport będzie trwał dłużej niż 3-4 godziny,
na dno (nie używamy pojemników)
sypiemy trochę mieszanki ziarnistej
oraz kładziemy kawałek jabłka.
Przy dłuższych podróżach, zwłaszcza latem,
trzeba co jakiś czas robić przerwy w celu napojenia ptaków.
Na małe odległości można użyć
kartonowego pudełka z wyciętymi otworami wentylacyjnymi.
Jeśli mamy już w domu jakieś ptaki,
wszystkie nowo nabyte osobniki powinny
przejść minimum miesięczny okres kwarantanny
(w innym pomieszczeniu),
podczas którego uważnie je obserwujemy.
W tym czasie zaleca się badanie kału
pod kątem pasożytów wewnętrznych
oraz upierzenia w kierunku pasożytów zewnętrznych.
Dymorfizm płciowy i odmiany barwne Dymorfizm płciowy jest dość dobrze zaznaczony,
aczkolwiek u młodych osobników rozróżnienie płci
bywa niekiedy kłopotliwe.
Dorosły samiec charakteryzuje się
intensywnie niebieską lub fioletową woskówką,
podczas gdy u samicy jest ona koloru szarego,
brązowego lub szarożółtego.
Nie u wszystkich odmian (zwłaszcza jasnych)
jest to jednak regułą.
U młodych osobników woskówka ma barwę niebieskawobiałą,
białoróżową lub fioletowobiałą,
przy czym u samczyków jest ona jednobarwna,
natomiast u samiczek otwory nosowe otoczone są
białożółtą obwódką.
Forma dziko żyjąca w naturze
jest koloru jasnozielonego z
czarnymi falistymi prążkami (stąd nazwa)
przebiegającymi wokół głowy,
karku i górnej części grzbietu.
W niewoli wyhodowano wiele odmian różniących się
nie tylko barwą upierzenia
(oliwkowa, błękitna, fiołkowa, szara, kobaltowa, biała i wiele innych),
ale również kształtem i wielkością ciała
(np. standardy hodowlane, czyli wystawowe papużki faliste - WPF),
czubate, featherduster, zwane chryzantemami.
Odmiany hodowlane są znacznie delikatniejsze
i trudniejsze w rozrodzie,
głównie z powodu obniżonej płodności i żywotności potomstwa.
Pomieszczenie do chowu Do chowu najlepiej używać metalowych,
prostokątnych klatek, nigdy zaś okrągłych,
w których ptaki wyraźnie źle się czują,
a z czasem mogą nawet zapaść
na dolegliwości psychiczne
objawiające się m.in. kręceniem się w kółko bądź
ciągłym przestępowaniem z nogi na nogę
(zachowania stereotypowe).
Minimalne wymiary klatki (najlepiej z poziomym układem prętów)
dla jednej pary to 60 × 30 × 40 cm,
ale oczywiście im większa, tym lepiej.
Klatka powinna stać w miejscu jasnym
(ale nie bezpośrednio wystawionym na działanie promieni słonecznych)
i spokojnym - z dala od telewizora, radia czy komputera
(najlepiej jeśli umieścimy ją w pokoju bez tych urządzeń).
Dobrym rozwiązaniem jest zawieszenie jej
na dwóch wkręconych w ścianę haczykach na wysokości wzroku opiekuna,
zawsze jednak z dala od kuchennych oparów.
Na dno sypiemy cienką warstwę drobnego piasku
(ułatwia trawienie), najlepiej morskiego,
zawierającego frakcję mineralną w postaci rozkruszonych muszelek.
W przypadku jego braku nigdy nie kładziemy gazet,
a najwyżej zwykły biały papier.
Piasek o niewiadomym pochodzeniu, np. z budowy,
lepiej jest wcześniej wyprażyć przez kilka minut w piekarniku.
Żerdzie powinno się stosować tylko naturalne
i zawsze nieokorowane
(leszczyna, wierzba, grab, dąb, topola, drzewa owocowe),
o średnicy 15 mm. Ich plastikowe odpowiedniki
dostępne w handlu są całkowicie nieprzydatne
do chowu jakichkolwiek ptaków.
Na klatkę o powyższych wymiarach wystarczają
trzy żerdzie umieszczone na różnych wysokościach.
Jeśli planujemy w przyszłości rozmnażanie ptaków,
najlepiej jest zakupić klatkę wyposażoną
w dodatkowe drzwiczki z boku.
Papużki najchętniej zwilżają upierzenie,
czochrając się w spryskanych ciepłą wodą roślinach
(np. gwiazdnicy). Możemy także spryskiwać je od czasu do czasu
letnią wodą z rozpylacza do kwiatów.
Ptaki te raczej trudno jest przyzwyczaić
do korzystania z typowego baseniku.
Można natomiast umieszczać na dnie klatki
płaskie naczynko z ciepłą woda,
której poziom nie powinien przekraczać 1,5 cm.
Ze względu na szkodliwość pudru z ptasich piór
dla zdrowia niektórych ludzi (np. alergików)
korzystne jest zainstalowanie w pomieszczeniu
jonizatora powietrza.
Pielęgnacja i cechy psychiczne Papużka falista jest ptakiem bardzo towarzyskim,
o niezwykle żywym temperamencie.
Jest bardzo ciekawska, ruchliwa, stale czymś zajęta.
Dlatego też hodując ją w klatce, nie wolno zapominać
o wyposażeniu jej w rozmaite huśtawki, karuzele czy drabinki,
a także lustereczka i dzwoneczki. Można również od czasu do czasu
wypuszczać ptaka z klatki
(ale tylko oswojonego z opiekunem i pod jego nadzorem),
lecz wcześniej trzeba upewnić się,
czy zamknięte są wszystkie drzwi i okna,
a firanki szczelnie zaciągnięte (zapobiega to rozbiciu się ptaka o szybę).
Papużki pozostawione bez opieki często
wyrządzają w mieszkaniu różne szkody,
np. potrafią dokładnie ogołocić z liści i kwiatów
rośliny doniczkowe (niektóre z nich są dla papużek trujące)
lub poprzewracać stojące na regałach delikatne przedmioty.
Ptak nie może mieć dostępu do naczyń kuchennych,
środków czystości, lekarstw czy wypełnionych cieczą naczyń.
Kiedy nasz podopieczny lata swobodnie po pokoju,
należy wstrzymać się od takich prac jak prasowanie czy odkurzanie.
W ciepłe dni można wystawiać klatkę na balkon lub do ogrodu,
pamiętając jednak o osłonięciu jej części przed słońcem
oraz zabezpieczeniu przed ucieczką
oraz ewentualnym dostępem drapieżników.
W przypadku wydostania się ptaka na wolność
niemal zawsze tracimy go bezpowrotnie.
Nawet jeśli przeżyje on ataki ze strony naszych
rodzimych gatunków (np. wróbli, krukowatych),
to i tak po kilku dniach padnie ofiarą drapieżników
lub zginie z wycieńczenia.
Papużki nie znoszą przeciągów i jeśli są na nie narażone,
łatwo zapadają na choroby układu oddechowego,
które zwykle kończą się u nich śmiercią.
Dlatego bardzo ważnym zagadnieniem w ich chowie
jest stosowanie zasad bezwzględnej higieny.
Pojemniki na mieszankę ziarnistą
i karmę miękką (polecam kamienne lub porcelanowe,
które trudno jest ptakom przewrócić)
oraz poidło z wodą powinny być zabezpieczone
przed zabrudzeniem odchodami
(zadaszone, umieszczone niebezpośrednio nad żerdzią)
oraz codziennie dokładnie myte.
Piasek na dnie klatki trzeba wymieniać na nowy co 2-3 dni.
Co dwa tygodnie zaleca się gruntownie
wyczyścić detergentem całą klatkę oraz żerdzie za pomocą szczotki,
następnie dokładnie spłukać gorącą wodą,
a żerdzie sparzyć wrzątkiem. Te, które zostaną całkowicie okorowane,
trzeba wymieniać na świeże.
Wszelkie niedojedzone resztki pokarmu
powinny być usuwane na bieżąco.
W bezpośredniej bliskości papużek nie wolno palić papierosów
ani zachowywać się głośno. W przypadku obcinania
zbyt długich pazurków należy pamiętać,
aby cięcia dokonywać zawsze 1-2 mm poniżej wyraźnie
widocznego naczynia krwionośnego.
Oswajanie W celu oswojenia ptaka należy jak najwcześniej
odizolować go od współtowarzyszy i zacząć do siebie przyzwyczajać.
Chodzi o to, aby jak najczęściej
i jak najdłużej przebywał on w towarzystwie opiekuna
i nie miał żadnego kontaktu z osobnikami swojego gatunku.
Trzeba do niego często przemawiać, pieszczotliwie dotykać,
iskać pióra, wypuszczać z klatki, zachęcać do brania smakołyków
(np. orzeszków arachidowych) z ręki itp. Niektórzy hodowcy
decydują się na oddzielenie młodego jeszcze
w czasie karmienia go przez rodziców
(np. w wieku ok. 3 tyg. życia) i przejście na dokarmianie sztuczne (więcej na stronie: http://papugi.gery.pl/karmienie_mlodych_papug.php).
Na to jednak mogą sobie pozwolić tylko doświadczeni ptasznicy.
Z drugiej jednak strony papużki faliste chowane
w osamotnieniu stają się co prawda ze względu
na swoje wrodzone towarzyskie usposobienie miłym
i oddanym przyjacielem człowieka, ale jednocześnie
stopniowo zatracają cechy związane z typowym dla gatunku behawiorem,
nie tylko socjalnym, ale także rozrodczym.
Dopiero w większej grupie zachowania te stają się najbardziej
zbliżone do naturalnych.
Jest to jedna z papug, które przy odpowiedniej
dozie cierpliwości można nauczyć powtarzania pewnych słów
lub nawet krótkich zdań. Samiczki uczą się wolniej i mniej chętnie,
ale wyuczone słowa wymawiają wyraźniej, co jednak nie jest regułą.
Ptak ten jest w stanie nauczyć się kilkuset słów,
choć zazwyczaj ich zasób ogranicza się do kilkudziesięciu.
W swojej ojczyźnie papużki faliste są szeroko używane
jako osobliwi "nauczyciele" dla dzieci z wadami wymowy.
Żywienie
Żywienie nie stanowi większego problemu. Należy tylko dbać o to,
aby było w miarę możliwości urozmaicone i zawsze świeże.
Podstawowym ziarnem w żywieniu papużek są różne gatunki prosa,
które w okresie spoczynku płciowego powinno
stanowić ok. 75-80% całej mieszanki ziarnistej.
Poza tym chętnie pobierany jest również kanar, owsik,
niełuskany owies, słonecznik, a także (po przyzwyczajeniu)
śruta pszeniczna i kukurydziana.
Wyśmienitym dodatkiem są też nasiona traw,
ziół i chwastów polnych, szczególnie podawane
w całych kwiatostanach (już od pełnej dojrzałości mlecznej lub woskowej)
oraz ziarno w kolbach.
Nieodzownym dodatkiem są owoce i warzyw
a (tarta marchew, jabłko, wiśnie, czereśnie, banan,
winogrona, pomidor, szpinak, nać pietruszki, cykoria, ogórek, brokuły),
zioła (tasznik, babka pospolita i lancetowata,
mniszek lekarski, gwiazdnica pospolita, rzeżucha),
gałązki wierzby, klonu, brzozy oraz drzew
i krzewów owocowych (ścieranie dzioba, mikroelementy, celuloza).
Chętnie zjadane są także sucharki
(również namoczone w mleku), biszkopty, gotowane ziemniaki
i kolanka makaronu (ostudzone), pszenna bułka,
ciasto drożdżowe, odrobina mleka w proszku,
chudy biały twaróg oraz orzechy.
Należy zachować ostrożność przy podawaniu sałaty (biegunki),
zwłaszcza pochodzącej z niewiadomego źródła
lub intensywnie pędzonej nawozami sztucznymi.
Raz na jakiś czas warto podać również kawałki węgla drzewnego
lub odwróconej korzeniami do góry darni leśnej bądź ogrodowej
(bez nawozów lub środków ochrony roślin!).
Niektórzy hodowcy podają papużkom preparaty
mineralno-witaminowe dla drobiu lub gołębi,
co trzeba jednak czynić z umiarem i w odpowiednich dawkach.
Obecnie na rynku dostępnych jest wiele gotowych mieszanek
ziarnistych oraz specjalistycznych granulatów dla papug.
Te wysokiej jakości, produkowane przez renomowane firmy,
zawierają np. dodatek jodu, co jest bardzo korzystne dla zdrowia ptaków.
Cena dobrych pokarmów jest dość wysoka,
jednak mając na względzie zdrowie ptaków,
nie należy na nich oszczędzać. Mieszanki tanie,
oparte głównie na prosie oraz kolorowych dodatkach
niewiadomego składu, są moim zdaniem mało przydatne
i powinny być wykorzystywane co najwyżej jako dodatek.
Bezpośrednio przed sezonem rozrodczym można
za pomocą odpowiedniej diety dodatkowo stymulować ptaki
do odbycia lęgów. W tym celu podaje się mieszankę jajeczną
(ugotowane na twardo i drobno posiekane jajko kurze
z dodatkiem bułki tartej, kaszy manny, pokruszonych biszkoptów,
Vibowitu lub sypkiej mieszanki mineralno-witaminowej),
gdyż zawarte w żółtku estrogeny pobudzają
organizm samicy do składania jaj. Doskonale sprawdza się
także skiełkowane ziarno owsa, pszenicy lub prosa
(wit. A + E), tarta marchew (karoteny), siekana gwiazdnica pospolita
oraz dodatek prosa senegalskiego w kolbach.
W okresie składania jaj dieta musi także zawierać
dostateczną ilość wapnia (pokruszone skorupki i muszelki,
ossasepia, piasek morski, kawałki kredy, twaróg). Gdy samica zniesie pierwsze jajo i rozpocznie wysiadywanie,
rezygnujemy całkowicie z podawania mieszanki jajecznej,
gdyż z powodu nadmiaru zawartych w niej hormonów
i pobudzenia płciowego może ona zaprzestać
inkubacji już złożonych jaj i zacząć składać nowe. Jednakże gdy tylko wylęgnie się pierwsze pisklę,
ponownie wprowadzamy ją do diety
(oprócz pokruszonych biszkoptów można wtedy dodawać
do niej sypkie odżywki dla dzieci) razem ze skiełkowanym ziarnem.
Początkowo ilość podawanego pokarmu jajecznego
nie powinna być duża (1/4 jaja kurzego dziennie),
po tygodniu dajemy pół jaja,
a po 10-12 dniach - całe jajo na odchowującą parę.
W okresie odchowu młodych dobry jest także
dodatek gotowanego makaronu, ryżu, kaszki
(względnie drobnej śruty) kukurydzianej oraz twarogu.
Do woli podajemy natomiast wszelkie owoce
i warzywa oraz zioła i chwasty.
Z tych ostatnich najlepsza jest gwiazdnica pospolita,
siekana lub podawana w całych kępach po lekkim otrząśnięciu z ziemi,
a także mniszek lekarski i rdest ptasi.
Podczas pierzenia się ptaków nie należy zapominać
o podawaniu karmy bogatej w aminokwasy zawierające
reszty siarkowe (metionina, cysteina).
W okresie spoczynku płciowego mieszankę jajeczną podajemy
najwyżej raz w tygodniu lub wcale.
Woda dla ptaków, przegotowana wodociągowa lub mineralna
(wyłącznie niegazowana!) z butelki lub filtra
odwróconej osmozy (ale ta wzbogacona w składniki mineralne,
której domownicy używają np. do rozcieńczania soków),
powinna być codziennie wymieniana na świeżą,
a w okresie upałów co najmniej dwa razy dziennie.
Okazjonalnie można poić słabą herbatką, najlepiej owocową.
Papużkom nie wolno podawać żadnych słodyczy
(z wyjątkiem drożdżowego ciasta i biszkoptów),
chipsów, tłustych żółtych serów oraz wędlin.
Udane lęgi są ukoronowaniem każdej hodowli.
W tej części zostaną omówione warunki środowiskowe,
które hodowca musi stworzyć, aby rozród ptaków przebiegał
bez zakłóceń. Przedstawię zatem wymagania
dotyczące pomieszczenia hodowlanego i panujących w nim warunków,
optymalną budowę i urządzenie gniazda, biologię lęgów papużek falistych,
a dla bardziej zaawansowanych hodowców - zasady i zalety
hodowli wolierowej.
Pomieszczenie do hodowli i budka lęgowa
Profesjonalni hodowcy utrzymują każdą parę lęgową oddzielnie
w specjalnych regałach typu boksowego
(lite boki, a przednia ściana obciągnięta siatką)
z budkami zawieszonymi najczęściej
przy górnej krawędzi przedniej ściany.
W pomieszczeniu, w którym odbywają się lęgi,
oprócz stałej temperatury powietrza wynoszącej około 20-23°C
musi być też odpowiednia wilgotność (60%),
którą uzyskuje się przez zastosowanie nawilżacza powietrza
lub wstawienie odkrytego akwarium o pojemności 100-200 l.
Pomieszczenie hodowlane trzeba również regularnie wietrzyć
oraz oświetlać, najlepiej światłem świetlówkowym
o pełnym spektrum fali, przez co najmniej 13-14 godzin na dobę.
Korzystne jest zastosowanie specjalnego automatu,
który w zależności od pory dnia regulowałby natężenie światła.
Konieczne zaś jest zostawianie na noc zapalonej żarówki
lub świetlówki o słabej mocy.
Papużki faliste są monogamiczne,
ale najlepiej rozmnażają się w grupach albo stadach
(jako ptaki typowo stadne silnie reagują na zachowania
rozrodcze swoich pobratymców). Aby przystąpiły do rozrodu,
klatkę należy zaopatrzyć
w budkę lęgową z otwieranym daszkiem
o wymiarach 15 × 15 × 20-25 cm (pionowa)
lub 15 × 20 × 15 cm (pozioma).
Dla standardów budka musi być nieco większa:
17-18 × 17-18 × 25 cm.
Średnica otworu wejściowego powinna wynosić 5 cm.
Poniżej mocujemy krótki patyczek ułatwiający ptakom wchodzenie.
Na dno budki wsypujemy jedynie 2-2,5 cm
warstwę drobnych trocin (najlepiej z drzew owocowych)
lub (raczej awaryjnie) łusek z prosa.
Czasami samica po zasiedleniu budki wyrzuca
znaczną ich ilość na zewnątrz i składa jaja niemal na gołym podłożu.
W takim wypadku można po rozpoczęciu wysiadywania,
korzystając z chwili, gdy samica jest na zewnątrz, dosypać nieco trocin.
W bardzo suchych pomieszczeniach zaleca się
zmieszanie ich z niewielką ilością torfu.
Dno budki powinno być odpowiednio wyprofilowane,
aby tworzyło niewielkie miseczkowate zagłębienie,
które zapobiegnie turlaniu się jaj.
Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku młodych samic,
które pierwszy raz przystępują do lęgu
i często nie potrafią jeszcze właściwie opiekować się jajkami,
rozrzucają je, co prowadzi do ich wyziębienia.
Wgłębienie w dnie budki powinno być też nieco oddalone
od otworu wejściowego, gdyż zdarza się,
że młoda samica może uszkodzić jaja podczas wchodzenia do gniazda.
Na dno budki pozbawionej wgłębienia należy wsypać
w równych częściach: trociny, torf oraz gliniastą ziemię
- samica sama uformuje nieckę.
KOLORY OBRĄCZEK historia obowiązująca w latach 2009 - 2020
Podstawą sukcesu hodowlanego
jest posiadanie dobranej pary niespokrewnionych ze sobą ptaków.
Bardzo często bowiem zwłaszcza początkujący hodowcy narzekają,
że utrzymywana przez nich od dłuższego czasu
w klatce niekwestionowana para ptaków pomimo
zapewnienia optymalnych warunków bytowych
nie chce się rozmnażać.
Wynika to z faktu, że nie wszystkie tzw. "parki"
są w rzeczywistości dobranymi parami.
Jeżeli ptaki nie są dobrze dobrane, to sam hodowca niewiele
może w tym kierunku zrobić poza stałym wymienianiem
jednego z partnerów w nadziei, że w końcu ptaki się dobiorą
i stworzą trwałą parę lęgową
(nota bene u tego gatunku nie jest to trudne).
Osobniki oswojone przez człowieka zwykle nie nadają się do lęgów. Lęgi mogą trwać praktycznie przez cały rok.
Należy do nich dopuszczać jedynie osobniki całkowicie zdrowe,
co najmniej 9-10-miesięczne,
a najlepiej roczne.
Ptaki zbyt wcześnie użyte do rozrodu (zwykle 4-5-miesięczne)
stają się później wątpliwym materiałem hodowlanym,
a samiczki często mają problemy ze znoszeniem jaj
i odchowują mniej młodych. Absolutnie nie powinno się pozwalać na odbycie więcej
niż trzech lęgów w roku.
Samiczki (zwłaszcza młode) niejednokrotnie padają z wycieńczenia,
jeśli hodowca nie wprowadza dla nich
2-3-miesięcznego okresu odpoczynku w roku.
Zwykle po 7-10 dniach od pierwszej kopulacji
samica składa pierwsze jajo, a kolejne co drugi dzień. W sumie może ich znieść od 3 do 10 sztuk (średnio 5-6).
Najczęściej po zniesieniu pierwszego jajka
samica rozpoczyna samotne wysiadywanie
(niektóre samce mogą na krótko zastępować
w tej czynności swoje partnerki), które trwa 17-18 dni.
W jej części brzusznej tworzy się tzw. plama lęgowa,
czyli pozbawiony upierzenia i mocno przekrwiony obszar skóry,
dzięki któremu zapewniona jest temperatura niezbędna
do prawidłowego rozwoju zarodków - 35,8-36,6°C.
Samica wielokrotnie obraca jaja, zmieniając ich położenie,
co zapobiega przyklejeniu się błon jajowych do skorupki
i wyrównuje temperaturę inkubacji.
Ósmego dnia jajo można prześwietlić
(lampką w kształcie długopisu) w celu usunięcia niezalężonych
jaj (brak charakterystycznej pajęczyny naczyń krwionośnych)
(więcej: http://www.ptaki.voltronik.pl/artykuly_papuzka_falista_rozwoj.htm).
Te ostatnie samica z reguły sama wyrzuca z gniazda lub rozbija.
W tym czasie samiec pieczołowicie karmi partnerkę,
strzegąc wejścia do gniazda i pilnując,
aby żaden intruz nie zakłócił jej spokoju.
Pisklęta wykluwają się sukcesywnie
(za pomocą guza rogowego zlokalizowanego w górnej części dzioba),
nagie, ślepe i bezradne (gniazdowniki), ważą 1-1,5 g.
Od razu objęte są troskliwą opieką ze strony samiczki.
Jej żołądek gruczołowy produkuje w tym czasie tzw. mleczko
- wysokobiałkową, serowatą wydzielinę,
która stanowi bardzo wartościowy pokarm w pierwszych dniach życia.
Zwykle po kilku dniach samiec czynnie włącza się
w wychowywanie młodych
(wtedy podstawą ich żywienia staje się rozmiękczone
w wolu ziarno oraz wszelkie dodatki).
W związku z tym, że jaja składane były co drugi dzień,
między pisklętami występują znaczne różnice w rozwoju.
Najmniejsze szanse na przeżycie mają pisklęta wyklute jako ostatnie,
ale dobra samica poświęca wszystkim młodym
tyle samo czasu i troskliwości, wykarmiając na ogół
bez problemu wszystkie.
Obrączkowanie młodych najlepiej przeprowadzić
miedzy 6. a 8. dniem życia,
używając obrączki fi 4mm.
Czynność tę najlepiej połączyć z pierwszym
gruntownym sprzątaniem budki i wyścieleniem jej świeżymi trocinami.
Od tej pory gniazdo czyścimy regularnie co 5-6 dni.
Częste zaglądanie do gniazda jest możliwe z uwagi na fakt,
iż papużki faliste bardzo dobrze tolerują ingerencje ze strony człowieka.
Po mniej więcej 10 dniach młode
widzą i są pokryte delikatnym puszkiem.
W gnieździe pozostają przez 4-5 tygodni, a po jego opuszczeniu
są jeszcze przez 2 tygodnie dokarmiane przez rodziców,
głównie jednak przez samca. Początkowo siedzą na dnie klatki,
po czym próbują wspinać się po jej ściankach i wchodzić na żerdzie.
W tym czasie samica przystępuje do kolejnego lęgu.
Podloty należy oddzielić od rodziców
(dotyczy to zwłaszcza tych hodowanych w klatkach) w momencie,
gdy same zaczną dobrze jeść (czasami samiec może przejawiać
agresję wobec samodzielnego już potomstwa).
Jeśli nie chcemy, aby ptaki się rozmnażały, wystarczy,
że zabierzemy im budkę lęgową i zubożymy dietę,
której głównymi składnikami będą wtedy mieszanka ziarnista
oraz zielenina. Przez jakiś czas najbardziej pobudzone samiczki
mogą składać jaja (a nawet próbować je wysiadywać)
na podłodze klatki, skąd należy je zabierać.
W takich przypadkach oprócz modyfikacji diety pomaga
dodatkowo skrócenie dnia świetlnego do 8-9 godzin na dobę.
BIOLOGIA PAPUŻEK
Naukowcy zaliczają do rodziny papug 328 gatunków,
zgrupowanych w 7 rodzin i 71 rodzajów.
Ptaki te są bardzo inteligentnymi zwierzętami.
Występują na wszystkich kontynentach po za Europą i Antarktydą.
BUDOWA
Papugi bardzo łatwo jest odróżnić dzięki ich
charakterystycznym cechom tj.: krótki, masywny
i zakrzywiony w dół dziób. Szczęki dzioba odznaczają się
szczególną ruchomością, co umożliwia papugom łuskanie nasion,
zgniatanie orzechów, obieranie rozmaitych owoców,
a nawet cięcie drewna. Podczas np.: wspinania dziób spełnia rolę
"trzeciej nogi". Wewnątrz dzioba znajduje się gruby,
umięśniony język, którego zadaniem jest dotykanie,
przesuwanie i miażdżenie pokarmu (ptaki nie mają zębów). Stopy papug mają tylko cztery palce, z których pierwszy
i czwarty są skierowane do tyłu, a dwa środkowe do przodu.
Dzięki temu są one sprawne i chwytne: papugi palcami obejmują
i wkładają do dzioba owoce, pączki, nasiona.
W porównaniu z długością tułowia, nogi papug
są bardzo krótkie i masywne. Wspaniale służą do wspinania
się po drzewach, bieg natomiast nie jest ich mocną stroną.
Po ziemi poruszają się one niezręcznie i ociężale.
Papugi mają budowę i opływowy kształt ciała
przystosowany do latania. Pióra służą do latania i spełniają rolę izolacji tj. chronią ciało
przed wilgocią i zimnem.
Papugi nie mają specjalnych okresów pierzenia,
gdyż pióra zmieniają się przez cały czas.
Upierzenie pokrywa delikatny rogowy proszek,
który wytwarzają pióra pudrowe.
Nadaje on wszystkim piórom połysk, zabarwienie i sprawia,
że są nieprzemakalne.
Intensywne barwy piór są kolorami ochronnymi.
Wśród papug spotyka się takie kolory jak:
zieleń, błękit, czerwień. Jaskrawe barwy służą do odstraszania wrogów,
a w okresie godowym do wabienia partnerów.
U papug liczba kręgów szyjnych wynosi 10 - 18. Szyja jest wyjątkowo giętka, co służy optymalnemu
wykorzystaniu najlepiej rozwiniętego u ptaków: wzroku. Oczy papug nie poruszają się prawie w oczodołach.
Dlatego, aby spojrzeć na obiekt ptak musi
obrócić głowę w odpowiedni sposób.
Oczy są tak usytuowane, że oddają dwa różne obrazy.
Niezwykła jest też szybkość spostrzegania papug.
Wyodrębniają one wzrokiem ok. 150 obrazów na sekundę
(tj. 10 razy szybciej niż u człowieka).
Więc, to co dla nas jest filmem, dla papugi jest
serią oddzielnych ujęć.
Jeśli chodzi o kolory to ptaki rozróżniają je jak człowiek.
Papuzi smak i węch jest rozwinięty w małym stopniu,
choć język jest bogaty w kubki smakowe.
Zamiast małżowin usznych papugi posiadają otwory uszne,
przykryte piórami. Słyszą one dźwięki o częstotliwości 400 - 20 000 Hz.
Ludzkie ucho słyszy jeszcze dźwięki o częstotliwości 20 Hz,
dlatego niskie dźwięki mogą być dla nich nie słyszalne.
Jednak to, co w uchu ludzkim zlewa się w jeden ton,
w uszach ptaków jest melodią wielu tonów,
znakomicie przez nie rejestrowaną i powtarzaną.
Papugi, tak jak inne ptaki, mają dobrze rozwinięty zmysł dotyku.
Należące do receptorów dotykowych zakończenia nerwowe,
zwane ciałkami Herbsta, ułatwiają np.
odróżnienie naturalnego drgania
poruszanych przez wiatr gałęzi od ich poruszeń
spowodowanych przez zbliżającego się wroga.
Wszystkie ptaki mają rozszerzenie przełyku zwane wolem.
W wolu ptaków gromadzi się pokarm, który zostaje
tu zmiękczony dzięki specjalnej wydzielinie.
Ma to ogromne znaczenie w okresie odchowu młodych.
Są one bowiem karmione przez rodziców papką roślinną
wytworzoną w wolu. Żołądek składa się z dwóch części:
żołądka gruczołowego, wydzielające soki trawienne
i mięśniowego, rozdrabniającego pokarm.
Działa on jak żarna do mielenia nasion.
Rozcieranie ziarna ułatwiają kamyki połykane
przez ptaki wraz z pożywieniem.
Papugi mają wspólne ujście układu wydalniczego i pokarmowego,
zwane kloaką. Nie mają pęcherza moczowego,
który zwiększałby masę ciała i utrudniał latanie.
Obie nerki filtrują krew inaczej niż ussaków,
a wytwarzany przez nie mocz nie jest płynny, lecz papkowaty,
biały i jest usuwany wraz z kałem. Bardzo duża wątroba służy,
podobnie jak nerki, do usuwania szkodliwych metabolitów.
Pełni ona też rolę magazynu węglowodanów,
witamin oraz cennych pierwiastków. Jest też producentem żółci.
Papugi nie mają pęcherzyka żółciowego. Temperatura ciała ptaków wynosi około 41°C,
jest więc znacznie wyższa niż u ludzi.
Stosunkowo duża ilość krwi i szybki jej obieg,
szybkie tempo oddychania i przemiany materii są tego przyczyną.
W spoczynku liczba oddechów papugi wynosi 60 - 80 na minutę,
serce zaś uderza w tym czasie 150 - 200 razy.
Papugi nie mają gruczołów potowych;
chłodzą się zmieniając położenie piór
i szybko oddychając przez półotwarty dziób.
Papugi oddychają przez nos, a wdychane powietrze zostaje
ogrzane w komorach nosowych, skąd trafia do tchawicy,
oskrzeli, worków powietrznych i płuc.
W miejscu, gdzie tchawica rozwidla się w oskrzela,
znajduje się narząd głosowy ptaków, zwany krtanią dolną.
Ptaki nie mają strun głosowych. Serce ptaków pełni taką samą rolę
jak u ssaków. Grubościenne tętnice transportują krew
z serca do wszystkich części ciała.
Cienkościenne żyły zbierają ją ze wszystkich narządów i tkanek,
po czym odprowadzają z powrotem do serca.
Samice papug mają dwa jajniki, z których lewy jest aktywny,
prawy zaś uwsteczniony. Powstałe w jajniku jaja przechodzą
do jajowodu, gdzie zostają otoczone skorupą. Jądra samców leżą w jamie brzusznej.
Produkują one spermę i hormony.
